Gwarki

Jedną z największych imprez kulturalnych w regionie tarnogórskim są od kilkudziesięciu lat „Dni Gwarków”. Organizowane od 1957 roku, nawiązują do przywileju nadanego Tarnowskim Górom w roku 1599, na mocy którego gród gwarków miał prawo do urządzania „zabaw i komedyj” podczas jarmarku w niedzielę po świętym Idzim. Organizatorem Dni Gwarków w latach 1957-1988 było Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Głównym członkiem Stowarzyszenia był Antoni Gładysz, który został uznany za „ojca Gwarków” przez społeczność lokalną. Gwarki kilkadziesiąt lat temu trwały od trzech do czterech dni oraz miały różne formy czasowe. Rozpoczynano imprezę koncertem orkiestr dętych. Natomiast o 19.00 przemaszerował capstrzyk, a po nim odegrano hejnał którego autorem był tarnogórzanin Stanisław Bok. Po hejnale uroczyście dokonano otwarcia „Dni Gwarków”. Mimo skromnego budżetu na owe czasy, było ogromne zaangażowanie społeczne. Atrakcje i zabawy dla mieszkańców miasta były bardzo różnorodne. Widowisko regionalne: „Skok przez skórę” oraz losowanie na Śląsku bardzo popularnej gry liczbowej „Karolinka”. Dodatkowym atutem były sprzedawane pamiątki t.j. jedwabne barwne chusty, pocztówki i ozdobne koperty, nalepki i metalowe znaczki. Zostało również utworzone stoisko pocztowe, gdzie stemplowano listy i pocztówki. Przyjazd zespołów wokalna – muzycznych i baletowych widowisk zarówno z kraju jak i z zagranicy był bezpośrednim spotkaniem z kulturą i historią dla mieszkańców. Możliwość posłuchania „Poznańskich Słowików” zobaczenia i podziwiania śląskiego folklor w postaci Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” czy oglądania regionalnego widowiska muzyczno – baletowego „Suita Gwarkowska”. Jak to podsumował A. Gładysz „ … „Gwarki” stały się swoistym olśnieniem dla mieszkańców miasta. Mieli oni możliwość „dotknięcia historii” na ulicach...”. Obecnie Gwarki trwają trzy dni zaczynają się w piątkowe popołudnie koncertem orkiestr dętych oraz występem tarnogórskich chórów. Wieczorem o 20 następuję uroczyste otwarcie Dni Gwarków. Przekazaniem klucza do bram miast, które w tym roku trafiły w ręce Zbigniewa Pawlaka asystenta ds. UNESCO, tak rozpoczął się piątkowy wieczór. Sobota poświęcona jest na atrakcje i zabawę nie tylko tą festiwalową, ale także poprzez okoliczne imprezy. Bieg Sedlaczka w parku miejskim rozgrywający się między uczniami szkół i mieszkańcami miasta. Festyn rodzinny poświęcony zabawie, na którym przygotowane zostały występy muzyczne i plastyczne konkursy. Podczas tarnogórskiego świętowania pojawił się jarmark tarnogórski z rękodziełami i rzemiosłem regionalnych wyrobów oraz tradycyjna kuchnia Gwarków. Trzeci dzień rozpoczyna się o 11.00 Tarnogórskim Pochodem Gwarków. W niedzielnym pochodzie, który opowiada o historii miasta tarnogórzanie mogą obejrzeć króla Jana III Sobieskiego wraz z husarią i jego przepiękną żoną Marysieńką, Sedlaczka którego wino cieszyło się ogromną popularnością. W orszaku nie brakuje też legendarnego chłopa Rybki, za którym idą zwykli gwarkowie. Legenda mówi, iż 1490 roku chłop Rybka, podczas orki na terenie Starych Tarnowic, odkrył pod korzeniami drzewa grudkę srebra. To wydarzenie zapoczątkowało rozwój górnictwa rud srebronośnych na ziemiach tarnogórskich. W pochodzie widzimy również Skarbnika, ducha podziemi, który doglądał prac górniczych. W historycznym pochodzie uczestniczą także ówczesne władze miejskie z burmistrzem oraz przedstawicielami władzy górniczej. Część współczesną pochodu stanowią orkiestry dęte, chóry i zespoły folklorystyczne z kraju i zza granicy. Grupy hobbystyczne i młodzież szkolną przebraną we współczesne kostiumy wg; corocznej zmieniającej się tematyki. Trzydniowe święto miasta Tarnowskie Góry wieńczy imponujący pokaz sztucznych ogni.