Gwarek opróżnia skrzynie - SMZT

"Gwarek opróżnia skrzynie" Gwarki są jedną z największych imprez kulturalnych w regionie tarnogórskim od kilkudziesięciu lat. Organizowane od 1957 roku, nawiązują do przywileju nadanego Tarnowskim Górom w roku 1599, na mocy którego gród gwarków miał prawo do urządzania „zabaw i komedyj” podczas jarmarku w niedzielę po świętym Idzim. Organizatorem Dni Gwarków w latach 1957-1988 było Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej wypuściło w obieg serie plakatów z lat 1957-1988. Pierwszy plakat namalował w 1957 r. Alozy Gołka, kierownik sekcji plastycznej Stowarzyszenia. Ostatni plakat z 1988 r. zlecono z kolei firmie Polmarket. „Dokumentują one szmat tarnogórskiej historii. Można powiedzieć, że to prawdziwe dzieła sztuki” - dodaje Mariusz Gąsior. SMZT promuje sprzedaż swoich plakatów w formie spotu filmowego, któremu nadano tytuł „Gwarek opróżnia skrzynie”. Wystąpili w nim dwaj członkowie zarządu organizacji Mariusz Gąsior oraz Sławomir Ziemianek. Plakaty można nabyć w siedzibie Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej mieszczącej się przy ul. Gliwickiej 2 w Tarnowskich Górach. Wykaz plakatów przeznaczonych do sprzedaży znajduje się na stronie Stowarzyszenia. Wkrótce będzie je można nabyć również drogą elektroniczną. Na uznanie zasługuje SMZT za wydanie profesjonalnych plakatów gwarkowskich na wszystkie Dni Gwarków. Autorami często byli twórcy miejscowi, ale też uznani artyści polscy. Podziw budzi konsekwencja, z jaką zlecano te zadania dobrym a nawet wybitnym twórcom. Projekt pierwszego, powtarzanego na kolejne dwa święta, był tarnogórski architekt Alojzy Gołka, kierownik sekcji dekoracyjnej Stowarzyszenia. Motywem głównym była wieża Gwarków i herb miasta. Aż 8 projektów plakatu wykonał tarnogórski artysta grafik, absolwent krakowskiej ASP, Jan Szleger (lata 1960, 1962-1966 i 1972, 1978). Zajmował się reklamą i wystawiennictwem, elementów dekoracyjnych na Dni Gwarków. Jeden z plakatów (1961) wykonał Bolesław Kalke, artysta grafik, malarz, rysownik, także twórca dekoracji gwarkowskich. Następnie projektowali artyści: Marek Mosiński z Ustronia, tworzący anegdotę wyrażoną krzyczącymi barwami (1967), Stanisław Kluska, profesor i prorektor katowickiej ASP (1968), następnie Werner Lubos – członek SMZT, tarnogórski artysta malarz (1969), Zenon Moskwa, malarz, scenograf, pedagog, kierownik Centrum Scenografii w Katowicach (1970), Eugeniusz Rzeżucha (1971). Czołowy przedstawiciel intelektualnego dowcipu rysunkowego, tarnogórzanin Henryk Lis wraz z W. Lubosem (1973) przedstawili na owym plakacie gwarkowskim Dzwonnice Gwarków zbudowaną z historycznych miejskich i górniczych pieczęci. Jan Dubiel, plakacista, grafik książkowy, malarz, pedagog katowickiej ASP (1974), Maria Komorowska (1975), Tomasz Jura (1976) wybitny, znany w całej Europie plakacista i satyryk, grafik, rysownik prasowy, profesor katowickiej ASP, A. Josefowski - Łuczyński to autor kolejnego plakatu promującego “Gwarki” w roku 1977 r. ukazuje on dwóch górników rozwijających kołowrotem wielobarwne płótno, symbol otwartości miasta. To nawiązanie do kulturowej tolerancji jaką Tarnowskie Góry, jako ośrodek miejski, reprezentowały już w pierwszej połowie XVI w.  Warto przy tej okazji wiedzieć, że miasto budowali górnicy posługujący się aż trzema językami: polskim, czeskim i niemieckim. Kolejny artysta Marian Pałka (1979-80), znany śląski malarz, członek grupy ARKAT, Marek Wroński (1983,1984) szef Instytutu Tarnogórskiego zaprojektował plakat z okazji 300. rocznicy wizyty w mieście gwarków króla Jana III Sobieskiego, który zmierzał z odsieczą wiedeńską, odnoszący się do tego wydarzenia. Mimo, że miasto znajdowało się wówczas pod panowaniem Habsburgów, polski król był witany tu niczym rodzimy bohater. Jak głosi przekaz, król miał nocować  w budynku “Sedlaczka”, najbardziej wówczas okazałej kamienicy w mieście. Następnymi plakatami, które się ukazały były chronologicznie L. Szczurek (1985), Z. J. Sajdakowie (1986), Marian J. Piwko (1987), ilustrator książek, m.in. „Stawiam na Tolka Banana”. ukazuje nam jak należy biesiadować. Plakat przedstawia trzech sympatycznych biesiadników. Ostatni plakat z 1988 r. zlecono firmie Polmarket. Jedyny projekt opatrzony nazwą firmy, a nie nazwiskiem autora. Nawiązuje on do niezwykle ważnej i dla miasta i naszego regionu daty – 200. rocznicy uruchomienia na obecnych terenach Tarnowskich Gór, pierwszej maszyny parowej systemu Newcomen. Plakat uzmysławia, iż cała maszyneria zainstalowana była w kilkukondygnacyjnym budynku. Maszyna obsługiwała aż dwa szyby na raz i była jak na owe czasy cudem techniki. Wkrótce po jej uruchomieniu do Tarnowskich Gór zaczęła przyjeżdżać elita świata polityki, kultury i nauki. Wszystkie te dzieła sztuki podsumowują trzy dekady artystycznej działalności śląskich i polskich artystów, dla których miasto Tarnowskie Góry zawsze odgrywało ważną rolę w życiu. Zapowiadały ważne coroczne wydarzenia jakimi są "Dni Gwarków" w latach 1957-1988. Zarówno wydarzenia historyczne i kulturalne przeplatały się na plakatach ukazując ich piękno, warto nabyć te unikatowe dzieła.