Porcelana Carnalla

Serwis Carnalla

Chyba żaden inny zestaw porcelanowy nie ma takiej wartości dla historii regionu jak Serwis Carnalla. Rudolph von Carnall – urzędnik i dyrektor szkoły górniczej w Tarnowskich Górach – otrzymał go w 1844 r. od swoich uczniów, kiedy po blisko 20 latach pracy na Górnym Śląsku przeprowadzał się do Zagłębia Ruhry. Na 12 filiżankach, które stanowią komplet wraz z dzbankiem na herbatę, mlecznikiem i misą, znalazły się barwne miniatury z widokami obiektów związanych z tarnogórskim górnictwem. To budynki urzędu górniczego i szkoły górniczej, dom Carnalla, okoliczne kopalnie rud ołowiu oraz cynku, a także związane z nimi zakłady przeróbcze. Wizerunki te miały przypominać Carnallowi miejsca i osoby, z którymi był zawodowo związany. Dziś przypominają wszystkim o przodującej roli Tarnowskich Gór w procesie industrializacji regionu. Po 140 latach serwis trafił do Niemieckiego Muzeum Górnictwa w Bochum (Deutsches Bergbau-Museum Bochum). Od końca września 2018 roku do marca 2019 roku można oglądać go w Muzeum w Tarnowskich Górach. To pierwsza prezentacja Serwisu Carnalla w Polsce. (1804-1874)Pruski inżynier, geolog, nauczyciel oraz inicjator budowy wielu ważnych obiektów przemysłowych na Górnym Śląsku. Do Tarnowskich Gór został skierowany w 1825 r. Pracował w Królewskim Górnośląskim Urzędzie Górniczym (Königliche Oberschlesische Bergamt), nadzorował m.in. budowę Głębokiej Sztolni Fryderyk (Tiefer Friedrichstollen) oraz założył centralną płuczkę rud kopalni Fryderyk (Friedrichsgrube). Dzięki niemu w 1839 r. odrodziła się tutejsza Górnośląska Szkoła Górnicza (Oberschlesische Bergschule), która wykształciła wielu górnośląskich urzędników kopalnianych. Wśród nich byli m.in. twórcy miasta Katowice: Franz Winckler i Friedrich Wilhelm Grundmann. W 1844 r. Carnall otrzymał awans i został przeniesiony do pracy w Bonn, a później do Berlina. Zanim opuścił Tarnowskie Góry, 23 uczniów reaktywowanej przez niego szkoły podarowało mu słynny serwis, zdobiony widokami miejsc w Tarnowskich Górach i okolicy związanych z górnictwem. Dziś część z nich to obiekty światowego dziedzictwa z Listy UNESCO. W latach 1856–1861 Carnall pełnił urząd dyrektora Wyższego Urzędu Górniczego (Oberbergamt) we Wrocławiu. Był autorem wielu opracowań i map dotyczących górnictwa i geologii. W uznaniu jego zasług, jeden z minerałów – karnalit – nazwano od jego nazwiska. W 1844 roku, kiedy już było wiadomo, że dyrektor odchodzi, by w Bonn objąć pierwszą z odpowiedzialnych rządowych funkcji, uczniowie podarowali mu serwis do herbaty, z dedykacjami i wymalowanymi widokami i charakterystycznymi budowlami Tarnowskich Gór. Po jego śmierci serwis trafił do muzeum w Bonn, a później do Muzeum Górnictwa w Bochum, gdzie można go oglądać. To wydarzenie, ten prezent, to temat na grubą książkę. Skorzystał z niego Reiner Slotta, dyrektor tegoż muzeum, który w 1984 roku napisał książkę „Serwis Carnalla”. Jak można się domyślać, nie jest to opis urody filiżanek, dzbanka i czajnika. Jest to kopalnia wiadomości o obdarowanym, o jego szkole i uczniach, o Tarnowskich Górach i okolicach, o górnictwie i przemyśle górnośląskim.